Trong bài viết này, VUIHOC sẽ hướng dẫn các bạn cách để soạn bài Phân tích một đoạn trích tác phẩm văn học cùng trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa Cánh diều 9 tập 1 để nắm rõ được nội dung và ý nghĩa của bài học, cùng theo dõi nhé!

Soạn bài Phân tích một đoạn trích tác phẩm văn học

1. Phân tích đoạn thơ trích từ Truyện Kiều (Nguyễn Du)

Nguyễn Du là một đại thi hào của dân tộc và là một danh nhân lỗi lạc trong nền văn hóa thế giới, được biết đến nhiều với câu nói để đời: “con mắt nhìn thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời”. Ông đã sáng tác cho văn học rất nhiều tác phẩm bất hủ, nhưng nổi bật trong đó nhất vẫn là “Truyện Kiều”. Tác phẩm này đã đưa tên tuổi của Nguyễn Du trở thành một huyền thoại trong văn học Việt Nam, không chỉ bởi ở trong đó chứa đựng một cốt truyện hấp dẫn mà còn bởi ngôn ngữ tinh tế, hình ảnh phong phú và những biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Trong “Truyện Kiều”, đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là một trong những đoạn thơ nổi bật nhất và đậm chất nhất, diễn tả tinh tế và sâu sắc lên những nét tâm trạng của Thúy Kiều khi nàng bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, một nơi hoàn toàn biệt lập và hoang vắng, tách biệt so với thế giới bên ngoài. Qua đoạn thơ này, người đọc có thể cảm nhận được nỗi cô đơn, buồn tủi và những lo lắng, sợ hãi của Thúy Kiều khi nghĩ về một tương lai bất định, không điểm đến của mình. Nguyễn Du đã khéo léo khi những hình ảnh thiên nhiên hoang vắng, lạnh lẽo để miêu tả nỗi lòng cô đơn của Thúy Kiều, tạo nên một bức tranh tâm trạng đầy cảm xúc và sâu sắc, làm rung động lòng người.

Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” nằm trong phần hai của tác phẩm "Truyện Kiều" mang tên “Gia biến và lưu lạc”. Đây là khúc thơ tâm tình mang đầy nỗi xúc động, đau thương của Thúy Kiều khi lần đầu tiên nàng bước chân ra khỏi chốn “êm đềm trướng rủ màn che”. Với nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, đoạn thơ chính là một bản đàn viết ra với nhiều cung bậc tâm trạng của nàng. Đó là nỗi cô đơn, buồn tủi và cũng là tấm lòng thủy chung, hiếu thảo mà nàng dành cho người yêu và cha mẹ. Nguyễn Du đã khéo léo dùng những cảnh vật xung quanh để phản ánh những cảm xúc sâu kín trong lòng Kiều, tạo nên một bức tranh tâm trạng vừa đẹp đẽ nhưng cũng lại vô cùng đau thương. Qua đoạn trích này, người đọc cảm nhận được nỗi lòng và nỗi đau đớn về số phận của Thúy Kiều trước những biến cố cuộc đời.

Nhà thơ đã miêu tả hình ảnh về một bức tranh tâm cảnh, tức là cảm xúc chủ đạo trong thơ. Tuy nhiên, lí trí của nhà thơ vẫn sáng suốt khi xây dựng một kết cấu trong bài thơ khá khoa học và chặt chẽ. Bài thơ được tác giả chia thành ba phần rõ ràng. Phần đầu tiên miêu tả quang cảnh ở lầu Ngưng Bích, nơi mà chứa đựng đầy cảm giác cô đơn và trống vắng. Phần thứ hai tập trung vào nỗi nhớ nhung, sự cô đơn và sầu tủi của nhân vật chính. Trong trạng thái đó, nàng nhớ về những người thân yêu, cụ thể là Kim Trọng và cha mẹ. Những kỷ niệm ngọt ngào và những tình cảm sâu đậm mà nàng dành cho Kim Trọng, cùng với lòng hiếu thảo và luôn lo lắng cho cha mẹ, càng làm cho nỗi buồn của nàng thêm phần sâu sắc. Cuối cùng, phần thứ ba là tâm trạng đau khổ và lo lắng khi nàng nghĩ đến tương lai mịt mờ phía trước của nàng. Nàng dự cảm về những tai ương và sóng gió sẽ ập đến trong cuộc đời mình, khiến tâm trạng nàng lại thêm phần đau đớn và bi quan. Tất cả những phần trên đều được kết nối với nhau một cách logic và mạch lạc, cho thấy sự tài tình của Nguyễn Du trong việc xây dựng một bức tranh cảm xúc phức tạp nhưng lại rất khoa học và chặt chẽ. Những cảm xúc trong thơ không chỉ được thể hiện qua ngôn từ mà còn qua cấu trúc viết thơ, từ đó tạo nên một tác phẩm vừa sâu lắng về mặt tình cảm nhưng cũng lại vừa tinh tế về mặt nghệ thuật.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 cánh diều

Nguồn:

https://vuihoc.vn/tin/thcs-soan-bai-phan-tich-mot-doan-trich-tac-pham-van-hoc-van-9-tap-1-canh-dieu-4289.html